Padwa, w historii znana głównie ze swego znamienitego, jednego z najstarszych na świecie uniwersytetu, dziś jest jednym z najpopularniejszych celów pielgrzymkowych. Tutejsza Bazylika św.Antoniego gości rocznie kilka milionów pielgrzymów z całego świata, chcących oddać hołd i modlić się na grobie jednego z najbardziej popularnych świętych kościoła katolickiego.
Włochy 2017, dzień 4 (poprzedni wpis: Vicenza. Wizja włoskiego renesansu według Andrei Palladio). Padwa ma bardzo długą i bogatą historię, która rozpoczyna się już tysiąc lat przed Chrystusem. Ma też wiele do zaoferowania turystom i miłośnikom historii oraz zabytków. Nam Polakom kojarzy się głównie z uniwersytetem, powstałym już w początkach XIII w., na którym kształcili się m.in. Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski, Jan III Sobieski czy Stefan Batory. Wykładowcą był m.in. słynny Galileusz, a innym znanym absolwentem – słynny Casanova, który też zresztą miał w swoim życiu dłuższy „polski” epizod, przebywając w Warszawie na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Dziś jednak miliony z nich jadą tu głównie po to, by odwiedzić miejsce pochówku św. Antoniego z Padwy. Święty Antoni naprawdę na imię miał Ferdynand i był… Portugalczykiem. Urodził się w Lizbonie (będąc w stolicy Portugalii mieliśmy okazję odwiedzić kościół postawiony w miejscu jego narodzenia oraz katedrę w której był ochrzczony), a z Padwą kojarzony jest głównie ze względu na miejsce śmierci i pochówku – spędził tu bowiem tylko ostatni rok swojego krótkiego (zmarł w wieku 36 lat) życia.
Zgodnie z życzeniem zmarłego zakonnika, pochowano go w małym kościółku Santa Maria Mater Domini, niedaleko klasztoru, który wcześniej sam założył. Liczne cuda, których doznawali wierni modlący się przy jego grobie spowodowały, że bardzo szybko (niecały rok po śmierci) ówczesny papież Grzegorz IX kanonizował go na świętego kościoła katolickiego. To tylko wzmogło tłumy pielgrzymów, przybywających na grób świętego w nadziei otrzymania kolejnych łask – zdecydowano więc o budowie większego kościoła, który mógłby pomieścić wszystkich pielgrzymów. Dotychczasowy kościółek stał się częścią (jedną z kaplic) nowo budowanej świątyni, którą budowano przez cały wiek.
Po 32 latach budowy, gdy świątynia była już względnie gotowa, ciało św. Antoniego postanowiono przenieść z kaplicy za główny ołtarz. Przy tej okazji otworzono grobowiec – okazało się że z ciała pozostały jedynie prochy i kilka kości. W świetnym stanie zachował się jedynie… język św. Antoniego, co przypisano faktowi, że przez całe życie wielbił on Boga. W 1350 r. grobowiec przeniesiono w obecne miejsce. Kilka relikwii św. Antoniego (m.in. wspomniany język, broda, palec czy część szaty) przechowywanych jest w osobnej kaplicy w Bazylice – znajdują się w niej także cenne relikwie wielu innych świętych.
We wnętrzach Bazyliki znajduje się sporo bocznych kaplic, przyozdobionych cennymi dziełami sztuki sakralnej, z których najstarsze pochodzą nawet z okresu budowy świątyni. Niezwykle cennych obrazów i rzeźb nie sposób wręcz wyliczyć – można się nimi delektować godzinami. Szczególnie polecamy wspomnianą już Kaplicę Relikwii oraz kaplicę, w której znajduje się grobowiec świętego. Znajdziecie tu też „polską” kaplicę św.Stanisława z kilkoma polskimi grobowcami i popiersiem Jana III Sobieskiego, który ponoć w czasie studiów w Padwie często bywał w świątyni. Podobno po zwycięskiej bitwie pod Wiedniem podarował Bazylice zdobyczną buławę Kara Mustafy – wielkiego wezyra, dowodzącego wojskami tureckimi po Wiedniem – który zresztą za porażkę został skazany 2 miesiące później przez sułtana Mehmeda IV na śmierć.
Od zewnątrz do Bazyliki św. Antoniego przylega rozległy klasztor, w którym zakonnik przebywał w 1229 i 1230 r. Rozbudowano go znacząco już po śmierci świętego, przy okazji budowy świątyni. Dzisiejszą formę przybrał w XV w. Krużganki klasztoru można zwiedzać – znajduje się w nich wiele nagrobnych płyt z czasów świetności klasztoru. Warto również spojrzeć na stojący przez frontem Bazyliki pomnik Gattamelaty – włoskiego dowódcy wojskowego, wykonany w 1453 r. przez słynnego renesansowego rzeźbiarza Donatello. To ponoć pierwszy w historii sztuki konny pomnik od czasów starożytnych, wzorowany zresztą na rzymskim, antycznym pomniku Marka Aureliusza. Niektóre źródła podają go także jako najpiękniejszą rzeźbę konną wszechczasów.
Na placu Piazza del Santo przed Bazyliką znajdują się także: Oratorium św.Jerzego, kaplica wybudowana pod koniec XIV w. jako kaplica pogrzebowa znanego miejscowego rodu. Wnętrza są bogato zdobione starymi freskami. Obok kaplicy znajduje się mały, niepozorny, biały budyneczek Scoletta del Santo, wybudowany w 1427 r. jako siedziba arcybractwa św.Antoniego, a potem rozbudowany do drugiej kondygnacji. To tak naprawdę dwa małe kościółki – jeden na parterze, drugi na piętrze. Tu także znajdują się cenne freski – w tym trzy autorstwa słynnego Tycjana, przedstawiające cuda z życia św. Antoniego.
Dookoła Bazyliki św. Antoniego znajdziecie mnóstwo klimatycznych małych restauracji i kafejek (o kramikach z pamiątkami nie wspominamy – to „oczywista oczywistość”), warto usiąść w jednej z nich i spokojnie wypić tradycyjne włoskie espresso czy cappuccino. Kawa nigdzie indziej nie smakuje tak, jak we Włoszech 🙂 A potem zdecydowanie polecamy przespacerować się 200 metrów ulicą Via Beato Luca Belludi – ta doprowadzi Was bowiem do jednego z najpiękniejszych (podobno też największego we Włoszech) miejskich placów jakie widzieliśmy – Prato della Valle.
W XVII w. znajdujące się to bagniste tereny zostały zamienione w otwarty teatr, gdzie także urządzano m.in. walki konne. Wiek później plac ten, należący do tej pory do zakonników z pobliskiej Bazyliki Santa Justina stał się własnością miasta – przystąpiono wtedy do rewitalizacji terenu. W tymże XVIII w. Prato della Valle przybrał dzisiejszą formę – wyspy znanej Memmia (od autora projektu rewitalizacji – Andrei Memmo, XVIII-wiecznego włoskiego polityka i dyplomaty), otoczonej kanałem, wzdłuż którego stoi podwójny pierścień posągów – jest ich 78 (pierwotnie wg projektu miało być ich 88 – nigdy ich jednak nie ukończono). Wśród nich znajdziecie dwie polskie postacie: Jana III Sobieskiego i Stefana Batorego – obie związane studiami z Padwą. Warto też wiedzieć, że podczas budowy placu znaleziono w tym miejscu pozostałości antyczne – m.in. ruiny starożytnego rzymskiego teatru. Dziś Prato della Valle to miejsce relaksu dla młodych ludzi z okolic – choć w wakacyjne upały nie jest to wymarzone miejsce na odpoczynek – mało tu drzew, cały plac tonie w słońcu…
Z placu Prato della Valle widać stojącą niemal na jego brzegu Bazylikę św. Justyny (Basilica Santa Justina), poświęconą pamięci miejscowej męczennicy, ściętej za wiarę w 304 r. za czasów cesarza Dioklecjana. Już 10 lat po jej śmierci w miejscu kaźni wybudowano małą kaplicę, a w VI w. – kiedy już panowało tu chrześcijaństwo – wybudowano okazałą świątynię. Później dobudowano klasztor benedyktyński, a całość odbudowano po trzęsieniu ziemi w XII w. Dzisiejsza bryła to wynik przebudowy z XVI w. – bazylikę konsekrowano ponownie w 1606 r. Dziś świątynia o wymiarach 118 x 82 m jest jedną z największych świątyń chrześcijańskich. Grobowiec św. Justyny znajduje się do dziś pod głównym ołtarzem.
We wnętrzach świątyni przechowywane są cenne dzieła sztuki sakralnej oraz liczne relikwie, m.in. św.Łukasza Ewangelisty, apostoła Macieja (wybranego do grona apostołów po zdradzie Judasza) oraz patronki świątyni, św.Justyny. Znajduje się tu też tzw. Studnia Męczenników, w której w XIII w. odkryto kości męczenników za wiarę z IV w., z czasów prześladowań chrześcijan przez Dioklecjana. No i warte uwagi będą też pozostałości mozaik ze świątyni, pochodzące z VI w. 74-metrowa dzwonnica pochodzi z XII w., być może z czasów odbudowy świątyni po trzęsieniu ziemi.
Na koniec spaceru po okolicach Bazyliki św. Antoniego z Padwy zapraszamy Was na chwilę prawdziwego relaksu – do zwiedzenia Ogrodu Botanicznego, znajdującego się obok placu Prato della Valle. Ogród Botaniczny w Padwie jest najstarszym do dziś działającym ogrodem botanicznym na świecie – założony został w tej samej lokalizacji w 1545 r. i dziś jest wpisany na listę UNESCO. W zamyśle był ogrodem zielarskim, częścią miejscowego uniwersytetu, miejscem gdzie hodowano rośliny do celów medycznych. Z czasem działalność rozszerzono o rośliny rzadkie i cenne, do tego stopnia że stały się one obiektem kradzieży. Dziś ten ponad dwuhektarowy ogród jest świetnym miejscem na spacer, nawet w upalne dni – mnogość drzew, także tych tropikalnych sprawia, że można tu znaleźć naprawdę dużo cienia.
Ten artykuł to zaledwie wstęp do relacji z naszego zwiedzania starej Padwy – spędziliśmy w tym mieście niemal cały dzień, „szwędając się” po starówce tego jakże pięknego miasta. W kolejnym wpisie pokażemy Wam największe atrakcje starego miasta Padwy.
Pełna galeria zdjęć z Bazyliki św.Antoniego z Padwy i atrakcji turystycznych z jej okolic znajduje się na osobnej stronie naszego bloga.
