Padwa, jedno z najstarszych miast północnych Włoch, nie jest ulubieńcem turystycznych przewodników. Znana jest głównie z drugiego w kolejności założenia włoskiego uniwersytetu, na którym studiowali słynni Polacy oraz z bazyliki św.Antoniego – a przecież ma o wiele, wiele więcej do zaoferowania…
Włochy 2017, dzień 4 (poprzedni wpis: Padwa: Bazylika św.Antoniego i atrakcje turystyczne w jej pobliżu). Nasza objazdówka po północnych Włoszech nabiera tempa. Na Padwę przeznaczyliśmy sobie cały dzień – plan zakładał zwiedzanie miasta od rana „do oporu”, a potem wieczorny dojazd nad Adriatyk – tam mieliśmy zaplanowany nocleg.
ładowanie mapy – proszę czekać…
Z założeniem Padwy wiąże się wielka legenda o bitwie o Troję – tak, o tę Troję którą kilka lat temu zwiedzaliśmy w Turcji. Otóż wg tejże legendy Padwę założył Antenor, doradca króla Troi, Priama, w czasie oblężenia miasta. Antenor, w odróżnieniu od swojego króla, został oszczędzony przez Greków i wyjechał w poszukiwaniu nowego miejsca do życia. Tak dotarł do dzisiejszych północnych Włoch, zakładając to piękne miasto, zwane potem w czasach rzymskich Patavium. Był wg legendy XII w. p.n.e. Także w XIII w., ale już po Chrystusie, znaleziono w Padwie starożytny sarkofag, w którym wg kolejnej legendy pochowano Antenora – badania mówią jednak, że sarkofag jest znacznie, znacznie młodszy. Ale legenda trwa.
Chrześcijaństwo dotarło do Padwy bardzo wcześnie – krzewił je tu św.Prosdocym, prawdopodobnie już w I w. Kolejna legenda związana z miastem mówi, że pierwszy biskup Padwy został tu wysłany przez samego św.Piotra. Istnieją duże wątpliwości co do faktycznego okresu życia Prosdocyma, inne źródła mówią o III w. W każdym razie jego grobowiec do dziś znajduje się w bazylice św.Justyny w Padwie.
Historia Padwy ma też wiele wspólnego z założeniem pobliskiej… Wenecji. W V w. bowiem północne Włochy, w tym Padwa, były ustawicznie niszczone i plądrowane przez Hunów. Wielu mieszkańców ówczesnego Patavium uciekło z miasta, szukając schronienia w zacisznych nadmorskich lagunach. Wg historyków to właśnie uciekinierzy założyli dzisiejszą Wenecję. Niemal doszczętnie miasto zniszczyli Lombardowie na początku VII w.
W XIII w. powstał w Padwie słynny uniwersytet, który kształcił m.in.Jana Kochanowskiego czy Mikołaja Kopernika – drugi najstarszy uniwersytet we Włoszech, po tym w Bolonii. Ale szybko uniwersytet w Padwie stał się słynniejszy i miasto stało się faktycznym włoskim centrum nauk humanistycznych. Mniej więcej w tym samym czasie rozpoczęto też budowę słynnej bazyliki św.Antoniego, dziś cel wielu pielgrzymek. Miasto stało niemal na szczycie swej sławy.
Potem nadeszły niemal cztery wieki panowania Wenecji (taki chichot historii – miasto założone przez uciekinierów z Padwy stało się dużo potężniejsze i znane w historii niż sama Padwa), a potem Austriaków, za czasów których do miasta wkroczył przemysł i rozwój cywilizacyjny.
NAJWAŻNIEJSZE BUDYNKI STAREJ PADWY
Pallazzo del Bo – budynek znajdujący się w ścisłym centrum starej Padwy, historyczna siedziba uniwersytetu w Padwie, do dziś pozostający biurem rektora. Zarówno dziedziniec, jak i wnętrza są „wypełnione” herbami rodowymi rektorów, wykładowców oraz studentów uniwersytetu – jest ich tu podobno trzy tysiące (!). Budynek można zwiedzać z przewodnikiem.
Pallazzo della Ragione, monumentalna dawna siedziba miejskich sądów, wybudowana w początkach XIII w. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych budynków Padwy, dawniej rozdzielał dwa place targowe, znajdujące się po obu jego bokach. We wnętrzach m.in. sądzono kupców – oszustów i dłużników, rozsądzano spory pomiędzy kupcami. Najbardziej znana jest wielka sala znajdująca się wewnątrz – „Salone”, uważana za największą na świecie salę ze stropem nie podtrzymywanym przez kolumny (wymiary sali to 81 x 27 m).
Pallazzo della Ragione był niszczony przez żywioły, m.in. przez pożar w XV w. (zniszczone zostały wtedy freski z okresu budowy) oraz przez huragan w XVIII w., który zerwał sklepienie budynku. Na parterze znajdowały się „od zawsze” kramy i sklepiki kupców z obu targów – owocowego i zielarskiego.
Ratusz miejski (Palazzo Moroni) – znajduje się dosłownie naprzeciw Pallazzo del Bo, to duży kompleks budynków, w większości wybudowanych w XIII w. Część budynków dawnych władz miejskich leży nieco poza kompleksem np. Pallazzo della Ragione). Jednym z elementów kompleksu jest Torre degli Anziani (Wieża Starszych), o wysokości 47 m, istniejąca już w XII w., na szczycie której znajdowało się kiedyś więzienie dla sprawców najcięższych zbrodni.
Teatro Verdi – główny budynek operowy i teatralny w Padwie, nazwany ku czci Giuseppe Verdiego. Swoją działalność rozpoczął już w 1751 r.
Loggia dei Carraresi – ostatnia istniejąca część dawnego pałacu władców Padwy z XIV w., rodziny Carrara. We wnętrzach zachowały się XIV-wieczne freski, przedstawiające sceny biblijne. Pozostała część kompleksu została zburzona w XIX w., aby umożliwić budowę sąsiedniej szkoły.
Zamek i wieża La Specola – wieża jest jednym z najbardziej charakterystycznych punktów starej Padwy – została wybudowana jako część umocnień obronnych miasta już w IX w. Cieszyła się ponurą sławą – znajdowało się tu więzienie i sala tortur. Na ruinach pierwotnej budowli wybudowano w XIV w. nowy kompleks zamkowy, który dwa wieki później popadł w zapomnienie i przekształcony został na magazyny żywności i amunicji. W II połowie XVIII w. zabudowania oddano uniwersytetowi w Padwie, który urządził tu obserwatorium astronomiczne. Ciekawostka – wieża Specola była pierwszym budynkiem w ówczesnej Republice Weneckiej, na którym zamontowano piorunochron – wynaleziony właśnie w XVIII w.
Caffe Pedrocchi – najstarsza kawiarnia w Padwie, znajdująca się tuż obok ratusza miejskiego i historycznej siedziby uniwersytetu w Padwie. Już w XVIII w. mieścił się tu rodzinny sklep z kawą, a w 1831 r. Antonio Pedrocchi otworzył kafejkę, przez wieki goszczącą intelektualną śmietankę Padwy – właśnie dzięki sąsiedztwu z uniwersytetem i ratuszem. Z czasem rodzina Pedrocchi stała się właścicielem całego budynku, który do dziś jest siedzibą kawiarni. Tanio tu nie jest, ale warto choć na chwilę tu przystanąć, szczególnie dla „specjalności zakładu” – kawy z dodatkiem aromatycznej mięty. Caffe Pedrocchi jest ponoć piątą najstarszą kawiarnią na świecie (!).
HISTORYCZNE PLACE PADWY
Piazza della Frutta i Piazza delle Erbe – dwa historyczne place targowe, otaczające Pallazzo della Ragione. Razem stanowią jeden z największych historycznych targów we Włoszech. Na Piazza della Frutta handlowano głównie owocami, warzywami i drobiem, na Piazza delle Erbe – zbożem, tkaninami i dobrami luksusowymi (m.in. wyrobami złotników). Ten drugi plac służył także przez wieki jako miejsce publicznych egzekucji.
Piazza dei Signori, zdominowany przez piękną wieżę zegarową plac, znajdujący niemal tuż obok Pallazzo della Ragione, Piazza della Frutta i Piazza delle Erbe. W odróżnieniu od tych dwóch placów handlowych, Piazza dei Signori pełnił funkcje reprezentacyjne. Tu odbywały się duże publiczne uroczystości, turnieje i wyścigi oraz koncerty muzyczne. Obok wspomnianej wieży zegarowej z XV w., przy placu znajduje się także zabytkowy kościół San Clemente.
Piazza Capitaniato. Przechodząc z Piazza dei Signori pod wieżą zegarową znajdziemy się na kolejnym historycznym placu Padwy. Plac był kiedyś dziedzińcem pałacu władców miasta, a dziś otoczony jest przez budynki, mieszczące wydziały miejscowego uniwersytetu, stąd na placu można spotkać bardzo dużo młodzieży. Tutaj też odbywają się dość niecodzienne uroczystości ukończenia studiów, podczas których mnóstwo jest żartów, dowcipów i świetnej, głośnej zabawy.
ŚWIĄTYNIE STAREJ PADWY
Dwie najważniejsze historycznie świątynie Padwy – bazylikę św.Antoniego i bazylikę św.Justyny opisaliśmy już w poprzednim artykule. Czas teraz na pozostałe kościoły starej Padwy, warte zobaczenia:
Katedra Matki Bożej Wniebowziętej – trzecia z kolei świątynia stojąca w tym miejscu, pierwszą wybudowano już w IV w. Obecna zaprojektowana została przez samego Michała Anioła, ale w trakcie prac budowlanych pierwotny projekt bardzo zmieniono. Ostatecznie konsekrowano ją po ponad 200 latach budowy w XVIII w. Obok katedry stoi starsze od niej baptysterium Jana Chrzciciela (XI / XII w.). Wnętrza baptysterium są bogato zdobione freskami, pochodzącymi z XIV w.
Chiesa di San Nicolo, czyli kościół św.Mikołaja z Miry – nie wiadomo do końca, kiedy został wybudowany. Na pewno jest jednym z najstarszych w Padwie – pierwsze wzmianki pochodzą z końcówki XI w., ale badania archeologiczne potwierdzają, że świątynia stała tu już wcześniej. Wnętrza są już trochę młodsze – wyposażenie i obrazy pochodzą z okresu od XVI-XVII w.
L’oratorio di San Michele – niewielki budynek, będący jedyną pozostałością po dawnym kościele św.Michała i Wszystkich Świętych Archaniołów, stojącego w sąsiedztwie dawnego zamku władców Padwy – rodziny Carrara. We wnętrzach znajdują się niezwykle cenne freski z końcówki XIV w.
Chiesa di Santa Maria dei Servi – ważna świątynia Padwy, wybudowana w XIV w., skryta pod XVI-wiecznymi arkadami. Wnętrza niezwykle bogate w cenne dzieła sztuki, w tym najważniejsze – krucyfiks wykonany przez Donatella, słynący z cudów w XVI wieku, kiedy to ponoć krwawił na twarzy i klatce piersiowej Chrystusa przez 15 dni. Wrota wejściowe do kościoła oraz dzwonnica pochodzą z XIV w.
Chiesa San Clemente (na placu Piazza dei Signori) – kolejna legenda mówi, że świątynia została ufundowana przez obywateli miasta, którzy uciekli z Padwy przed Hunami w V w. i założyli Wenecję. Nie wiadomo tak naprawdę, kiedy kościół powstał – w dokumentach historycznych po raz pierwszy pojawia się w końcu XII w. Obecna bryła to wynik kilku kolejnych faz przebudowy, następujących od XVI w., wraz ze zmianami samego placu Piazza dei Signori.
Chiesa di San Luca Evangelista, pierwotnie wybudowany w XII w. jako kościół Dwunastu Apostołów, został rozebrany w początkach XIV w., a w końcówce tego samego stulecia oddano do użytku nowy, już pod wezwaniem św.Łukasza. Ważna ciekawostka – tu został ochrzczony w 1655 r. Bartolomeo Cristofori. Pewnie niewielu kojarzy, ale urodzony w Padwie Cristofori zapisał się na stałe w historii muzyki – jest uważany za wynalazcę fortepianu. Pochowany został w bazylice Santa Croce we Florencji.
Chiesa di San Andrea Apostolo, wybudowany w XII w., znajdujący się w ciasnych uliczkach ścisłego centrum starej Padwy. Ważniejsza turystycznie wydaje się niewielka kamienna kolumna z mocno uszkodzonym wizerunkiem lwa na szczycie, stojąca przed frontem świątyni. Z nią wiąże się ciekawa historia – lew bowiem był łupem wojennym w wojnie Padwy z Ferrarą w początkach XIII w. W wojnie tej szczególnie zasłużyli się mieszkańcy dzielnicy Sant’Andrea, w nagrodę otrzymując właśnie tego kamiennego lwa. Ustawiono go przed wejściem do kościoła San Andrea, w miejscu uważanym za najwyżej położone w ówczesnej Padwie. Kolumna też nie jest byle jaka, bowiem pochodzi z czasów starożytnego Rzymu
Chiesa di Santa Sofia, wg kolejnej legendy ufundowany przez pierwszego biskupa Padwy, św.Prosdocyma, ucznia św.Piotra, na ruinach starożytnej pogańskiej światyni Apollina. Tak naprawdę pochodzi prawdopodobnie z czasów bizantyjskich, na pewno budowa trwała już w IX w. W dokumentacji historycznej świątynia pojawia się w początkach XII w. W kościele znajduje się przeniesiona ze świątyni św.Katarzyny chrzcielnica, w której ochrzczeni zostali dwaj synowie Galileusza
ZABYTKOWE MOSTY I BRAMY W PADWIE
Porta Molino i Ponte Molino. Porta Molino była jedną z czterech dawnych bram miejskich Padwy, skierowaną na północ. Wybudowana została w XIII w. i miała również przeznaczenie obronne. Wg nie wiadomo już której cytowanej przez nas legendy – Galileusz używał wieży jako swojego obserwatorium astronomicznego – nigdy nie zostało to potwierdzone. Ponte Molino jest mostem pochodzącym jeszcze z czasów rzymskich – został wybudowany w I w. p.n.e. Od X w. pod jego łukami działały wielkie koła młyńskie, które zniszczyła dopiero powódź w XIX w.
Ponte Sant’Agostino, pierwotnie drewniany, z jednym łukiem przerzuconym przez rzekę Bacchiglione, został w 1522 r. przebudowany na most kamienny. Nazwa pochodzi od XIII-wiecznej bazyliki św.Augustyna, stojącej kiedyś w sąsiedztwie mostu, zburzonej w 1819 r. przez Austriaków. Uważany za jeden z najpiękniejszych mostów w Padwie, stoi na obrzeżach starego miasta.
Ponte dell’Osservatorio – kolejny bardzo stary most na rzece Bacchiglione na obrzeżach starej Padwy. Prowadzi do Specoli, dawnego obserwatorium astronomicznego, należącego do miejscowego uniwersytetu. Wielokrotnie przebudowywany, swój ostateczny kształt uzyskał w 1806 r.
Porta Altinate – druga z czterech kiedyś istniejących bram miejskich, wybudowana prawdopodobnie w XII w. Spalona i od razu odbudowana w XIII w. Nazwa pochodzi od starożytnego miasta Altino, w którego stronę skierowana była brama.
W historycznym centrum Padwy spędziliśmy niemal cały, upalny lipcowy dzień. I musimy powiedzieć, żeby zdecydowanie było warto. Starówka Padwy robi ogromne wrażenie, choć największe atrakcje – bazyliki św.Antoniego i św.Justyny oraz plac Prato della Valle znajdują się nieco poza nią. Na jednodniówkę Padwa jest miejscem idealnym – mnóstwo wartych zobaczenia miejsc, ważne miejsca związane z kultem religijnym, barwne place z malowniczymi targowiskami i świeżymi, przepysznymi owocami oraz ogrom cichutkich kafejek, schowanych pod pięknymi arkadami starych willi, gdzie można popróbować słynnej włoskiej kawy. Czego chcieć więcej? 🙂 My z Padwy wyjeżdżamy w kierunku wybrzeża Adriatyku – czas na powitanie z włoskim morzem w Porto Garibaldi.
